معرفی قزوین

50°00′E36°10′N / ۵۰٫۰۰°شرقی°۳۶٫۱۶شمالی / 50.00;36.16
اطلاعات کلی
کشور     ایران
استان     قزوین
شهرستان     قزوین
بخش     مرکزی
نام(های) قدیمی     باب الجنه-مینودر
کشوین-کاسپین-قسوین
مردم
جمعیت     ۳۵۵٫۳۳۸
زبان‌ گفتاری     فارسی[۱][۲]
مذهب     شیعه[۱]
جغرافیای طبیعی
مساحت     ۵۶۹۳ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا     ۱۲۷۸ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه     ۱۳ درجه سانتی‌گراد[۳]
میانگین بارش سالانه     ۳۰۲ میلی‌متر[۴]
اطلاعات شهری
شهردار     مسعود نصرتی[۵]
ره‌آورد     پسته، فندوق
پیش‌شماره تلفنی     ۲۸۱
وبگاه     شهرداری قزوین قزوین

50°00′E36°10′N / ۵۰٫۰۰°شرقی°۳۶٫۱۶شمالی / 50.00;36.16
اطلاعات کلی
کشور     Flag of Iran.svg ایران
استان     قزوین
شهرستان     قزوین
بخش     مرکزی
نام(های) قدیمی     باب الجنه-مینودر
کشوین-کاسپین-قسوین
مردم
جمعیت     ۳۵۵٫۳۳۸
زبان‌ گفتاری     فارسی[۱][۲]
مذهب     شیعه[۱]
جغرافیای طبیعی
مساحت     ۵۶۹۳ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا     ۱۲۷۸ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه     ۱۳ درجه سانتی‌گراد[۳]
میانگین بارش سالانه     ۳۰۲ میلی‌متر[۴]
اطلاعات شهری
شهردار     مسعود نصرتی[۵]
ره‌آورد     پسته، فندوق
پیش‌شماره تلفنی     ۲۸۱
وبگاه     شهرداری قزوین

قَزوین' شهری در استان قزوین در ایران است. این شهر مرکز شهرستان قزوین می‌باشد. مساحت قزوین ۵۶۹۳ کیلومتر مربع می‌باشد که از ۵ شهرستان، ۱۹ بخش، ۲۴ شهر و ۴۶ دهستان تشکیل شده‌است.استان قزوین میان مدار ۳۵ درجه و ۲۴ دقیقه تا ۳۶ درجه و ۴۹ دقیقه عرض شمالی و میان ۴۸ درجه و ۴۴ دقیقه تا ۵۰ درجه و ۵۱ دقیقه طول شرقی در همسایگی استان گیلان (در شمال)، استان مازندران ( در شمال شرقی)، استان البرز ( در شرق)، استان مرکزی (در جنوب شرقی)، استان همدان (در جنوب باختری) و استان زنجان (در باختر) جای گرفته‌است .[۶] جمعیت این شهر برابر سرشماری سال ۱۳۷۵ مرکز آمار ایران برابر با ۵۷۷٫۵۷۱ نفر بوده‌است.[۷] زبان رایج مردم قزوین زبان پارسی است.[۸]

برخی از مردم این شهر به زبان‌های تاتی، مراغی، کردی، لری، ترکی و رمانلویی نیز سخن میگویند.[۹] همچنین قزوین به دلیل قرار گرفتن در گلوگاه ارتباطی استان‌های شمالی و باختری کشور، نزدیکی به تهران، دارا بودن چند شهر صنعتی و نیز برخورداری از چندین دانشگاه از جمله دانشگاه بین‌المللی امام خمینی و دانشگاه آزاد قزوین از موقعیت جغرافیایی خوبی برخوردار است.[۱۰]
فهرست مندرجات


    * ۱ تاریخ، بناها، شخصیت‌ها
          o ۱.۱ قزوین پس ازپیدایش اسلام
          o ۱.۲ بناها و مناطق باستانی قزوین
    * ۲ تاریخ، بناها، فرزانگان
    * ۳ جغرافیا
          o ۳.۱ زمین‌شناسی
          o ۳.۲ آب و هوا
          o ۳.۳ گستره شهری
          o ۳.۴ مناطق گردشگری
    * ۴ ساخنمانگری و شهرسازی
    * ۵ سیاست
          o ۵.۱ انجمن شهر قزوین
          o ۵.۲ شهرداری قزوین
          o ۵.۳ استانداری قزوین
    * ۶ مردم
          o ۶.۱ زبان
          o ۶.۲ جامه
    * ۷ خوراک‌ها
          o ۷.۱ آیین‌ها
    * ۸ فرهنگ و هنر
          o ۸.۱ فرهنگسراها
          o ۸.۲ کتابخانه‌ها
    * ۹ اقتصاد
    * ۱۰ آموزش
          o ۱۰.۱ دانشگاه‌ها
          o ۱۰.۲ سطح سواد
    * ۱۱ حمل و نقل
          o ۱۱.۱ فرودگاه
          o ۱۱.۲ راه آهن
          o ۱۱.۳ اتوبوس و مینی‌بوس
   
 تاریخ، بناها، شخصیت‌ها
عمارت کلاه فرنگی قزوین یا بنای عالی قاپوی قزوین، محل استقرار دولت در زمان شاه طهماسب [۱۱] و شاه اسماعیل دوم صفوی

این شهر در زمان شاه تهماسب صفوی پایتخت ایران بوده‌است. اولین خیابان ایران (خیابان سپه) در قزوین ساخته شد.[۱۲] آب انبار سردار بزرگ‌ترین آب انبار تک گنبدی جهان در قزوین می‌باشد.[۱۳]


قزوین را در نوشته‌های قدیم اروپا شهر باستانی «ارساس» یا «ارسا سیا» و در دیرینه نویسیها یونان همان شهر قدیمی «راژیا» و در زمان اشکانیان به نام پایه گذار آن «اردپا» خوانده‌اند. ساسانیان آنرا «کشوین» نامیده‌اند یعنی سرزمینی که نباید از آن غافل شد برخی هم آنرا «قسوین» یا شهر که مردمی پرپایداری و استوار دارد و بعضی از مورخین هم معرب «کاسپین» گفته‌اند به دلیل آنکه قوم کاسپت از همسایگی دریای خزر به طرف این دشت کوچ کرده و با اقوام بومی درهمی نموده‌اند و گروهی هم به مرکز ایران رفته‌اند و دریای «خزر» نیز به همین دلیل به بحرالقزوین یا «دریای قزوین» شناختگی دارد.


در منطقه قزوین صدها تپه باستانی شناسایی شده‌است و تنها سوراخ کنی تپه سگزآباد نشانگر شهرمندی ۹۰۰۰ ساله یکجانشینی در این دشت برومند است.
کلیسای کانتور قزوین

بنای شهر قزوین را به شاپور ذوالاکتاف نسبت داده و می‌گوید آنجا را شاد شاپور نامید. امام ابوالقاسم عبدالکریم بن محمد رافعی در نسک التدوین فی اخباراهل الدانش به قزوین و زکریای بن محمد محمود ممکونی در آثارالبلاد و یاقوت حموی درمعجم البدان بهگفته ازاین فقیه و شاهزاده فرهاد میرزا معتمدالدوله در نسک هدایه السبیل و کفایه الدلیل باستناد شهرت قزوین را از بناهای شاپور ذوالاکتاف نگاشته‌اند ولی ولی احمد بن ابی عبدالله برقی در نسک النبیان و خواجه حمدالله مستوفی درتاریخ گزیده و محمد حسنخان اعتماد السلطنه در نسک مرآت البدان و امین احمد رازی در هفت ا. قلیم به گفته از البنیان واستاد و بارزایش خاور شناس نامی روس در نسک جغرافیای تاریخی ایران بنای شهر قزوین را بشاپور اول منسوب داشته‌اند. شمس الدین سامی بیک در قاموس الاعلام ترکی در این باره تردید کرده و نوشته‌است که از ایرانیان شاپور ذوالاکتاف با یکی از بهرام‌ها شهر قزوین را بنیاد نموده‌اند. سرچشمه اصلی این دو قول یکی اخبار البدان ابن فقیه و دیگری البنیان احمد بن ابی عبدالله برقعی است که نویسندگان پیشین نیز عموماً با این دو ماخذ استناد داشته‌اند. البته نمی‌توان در این باره دید قطعی داد ولیکن با بررسی اوضاع دوران فرمانروائی این دو پادشاه میمیانیم زمان شاپور ذوالاکتاف که بواسطه صغر سن نمی‌توانست در کارهای کشور کارآمد باشد سراسر مملکت دستخوش کشتار و تاراج طوایف درونی و بیرونی بود


بنابراین باره است بانی قزوین را بنا به نگارش ابن دانشور شاپور ذوالاکتاف بدانیم اما این که ابن دانشورآوردهاست شاپور ذوالاکتاف شهر قزوین را بنا کرده و آن را شاد شاپور نامید. دیگران نیز در این زمینه شرحی نگاشته‌اند از جمله حمدالله مستوفی در دیرینه گزیده به گفته از نسک البنیان قدری بتفصیل پرداخته‌اند و نوشته‌است شهر قزوین را شاپور بن اردشیر بابکان ساخته و آنرا شادشاپور نام کرد همانا آن شهری که در میان قزوین ساخته‌اند چنانچه رودخانه چند بر جنوبی آن روانست و رودخانه ابهر بر شمالی آن و از آنجا اطلال بار و پدیدارست.

محمد حسنخان اعتماد السلطنه نیز در نسک مرآت البلدان به گفته از نسک البنیان این موضوع را تا اندازه‌ای روشن تر به کلک آورده و می‌گوید قزوین را شاپور بن اردشیر بابکان ساخت و شاد شاپور نام نهاد و همانا آن شهری بود که میان رودخانه‌های خررود و ابهر رود می‌ساخته‌اند و آنجا اطلال بار و پدیدار است و مردم آنجا در دیه نرجه که به اردشیر بابکان منسوب است مسکونند و مشهور است در نسک گردآوری رافعی مسطور که حصار شهرستان قزوین اکنون جایی است در میان شهر شاپور ذوالاکتاف ساسانی ساخته‌است.
 قزوین پس ازپیدایش اسلام
نیروگاه بخار و سیکل ترکیبی شهید رجایی در بیرون از قزوین

قزوین به دنبال گشایش آن در سال ۲۱ هجری به نام مرز و ثغر مسلمین شناخته شد و مسلمانان برای جهاد با کفار دیلم به سوی آن رهسپار گشتند. روایات فراوانی که دربزرگی قزوین بازگویی شده و کارکرد زمامداران حکومت اسلامی در پشتیبانی از نگاهبانان قزوین ارج والای آن را می‌نماید.

اعزام چهار هزار تن از مسلمانان به فرماندهی ربیع بن خثیم در سال ۳۶ هجری وپیش از جنگ صفین به قزوین بدست امام علی نمونه‌ای از این توجه‌است. بدیهی است که شهر کهن قزوین که به استواری محدود بوده و گنجایش گسیل سترگ کوچندگان و مجاهدان را نداشته و لزوم گسترش آن برای کشش بیشتر مسلمین اعزامی به قزوین احساس می‌شده است.


سعید بن العاص بن امیه که از طرف عثمان والی کوفه بوده برای جنگ با دیلمیان به قزوین می‌آید و آن را شهری استوار و آباد می‌کند قطعا این عمران اولیه قبل از سال ۳۵ هجری که سال قتل عثمان است صورت گرفته‌است.

خانه سازی در بیرون از قلعه کهن شهر ظاهراً نخستین بار بدست محمد بن سنان عجلی و در سال ۹۰ هجری انجام شده و دیگران نیز به تقلید از او در بیرون از شهر به خانه سازی پرداخته‌اند و شهر را گسترش بخشیده‌اند. پیش از سال ۱۶۹ هجری در سالهای خلافت مهدی عباسی و زمانی که فرزندش موسی الهادی ولیعهد بوده و شهرک به نامهای مدینه موسی و مبارکیه در کنار قزوین ساخته شد و همین دستور به گسترش شهر کمک شایانی کرد.
[ویرایش] بناها و مناطق باستانی قزوین

    مقاله اصلی: فهرست آثار باستانی شهر قزوین
    مقاله اصلی: فهرست مناطق دیدنی استان قزوین

نمایی از یکی از ایوان‌های مسجد جامع قزوین

روستای زیبای قوشچی طارم سفلی* عمارت چهل ستون قزوین

    * گراند هتل قزوین
    * مسجد جامع قزوین
    * عمارت شهرداری
    * خانه و حسینیه امینی ها
    * دروازه تهران
    * دروازه درب کوشک
    * حمام صفا
    * حمام قجر
    * حمام بلور
    * بازار قزوین
    * آب انبار حکیم
    * آب انبار زنانه بازار
    * آب انبار سردار کوچک
    * آب انبار سردار بزرگ
    * آب انبار حاج کاظم
    * آب انبار مسجد جامع (خیابان)
    * عمارت سردار مفخم (خانه فرهنگ امیرکبیر)
    * عمارت باغ سپهدار
    * بقعه حمدالله مستوفی؛ گنبد دراز
    * مسجد النبی قزوین
    * مسجد حیدریه قزوین
    * مسجد پنجه علی
    * مسجد و مدرسه صالحیه
    * میمون قلعه
    * امامزاده حسین
    * امامزاده اباذر
    * امامزاده اسماعیل
    * امامزاده علی
    * امامزاده پاراچین
    * کوه میلدار؛ برج باراچین
    * حسینیه امینی‌ها
    * سردر عالی قاپو
    * مقبره سلطان قیس
    * مقبره رییس المجاهدین
    * کلیسای کانتور؛ برج ناقوس
    * کاروانسرای محمدآباد
    * سنجیده مسجد
    * برج‌های خرقان
    * تپه زاغه
    * خانه‌های بهشتی

 تاریخ، بناها، فرزانگان
عمارت کلاه فرنگی قزوین یا بنای عالی قاپوی قزوین، محل جای نهادن دولت در زمان شاه طهماسب [۱۴] و شاه اسماعیل دوم صفوی
 جغرافیا
 زمین‌شناسی
 آب و هوا

آب و هوای شهر قزوین بخاطر هم جواری با رشته کوه‌های البرز از ناحیه شمال در تابستان خنک و در زمستان سرد است. میزان بارش شهر قزوین سالانه ۳۰۲ میلی‌متر در سال است.
[نهفتن]Weather-rain-thunderstorm.svgآب و هوای قزوینNuvola apps kweather.svg
    ژانویه     فوریه     مارس     آوریل     مـــــه     ژوئـن     ژوئیـه     آگوست     سپتامبر     اکتبـر     نوامبر     دسامبر     سـال
گرم‌ترین
C°     ۱۷     ۱۰     ۲۰     ۲۶     ۲۹     ۳۵     ۴۱     ۳۸     ۳۷     ۳۲     ۲۴     ۱۸     ۴۱
میانگین‌گرم‌ترین‌ها
C°     ۸     ۳     ۱۴     ۱۸     ۲۲     ۳۰     ۳۴     ۳۶     ۳۳     ۲۷     ۱۸     ۸     ۳۶
میانگین‌سرد‌ترین‌ها
C°     -۳     -۶     ۱     ۴     ۹     ۱۳     ۱۶     ۱۸     ۱۵     ۱۰     ۶     -۲     -۶
سردترین
C°     -۸     -۱۷     -۶     -۴     ۳     ۸     ۱۰     ۱۴     ۹     ۵     ۲     -۱۰     -۱۷
بارش
mm     ۳۷     ۳۷     ۴۰     ۳۱     ۱۵     ۳     ۱     ۲     ۱     ۹     ۲۳     ۳۲     ۲۳۲


منبع سایت ودربیس[۱۵] دسامبر ۲۰۰۸
[ویرایش] گستره شهری

قزوین دارای سه گستره است کهگستره اول آن بخاطر دارا بودن بناها و آثار باستانی بیشتر از ارج ویژه‌ای برخوردار است[۱۶]، گستره دوم آن دارای جمعیت و پیشینه بیشتر نسبت به دوگستره دیگر است [۱۷] وگستره سوم که بارزترین ویژگی آن قرار گرفتن شهرک‌های تازه تاسیس مینودر و کوثر می‌باشد.[۱۸]

    مقاله اصلی: فهرست گستره دیدنی استان قزوین

 مناطق گردشگری

    * منطقه باراجین
    * روستای رزجرد
    * منطقه حفاظت شده الموت
    * منطقه حفاظت شده باشگل
    * دریاچه اوان
    * آبگرم یله گنبد
    * سد طالقان

ساخنمانگری و شهرسازی
سیاست
انجمن شهر قزوین
نوشتار اصلی: انجمن اسلامی شهر قزوین‎

انجمن اسلامی شهر قزوین، انجمنی است ساخته از ۹ نماینده[۱۹] که بر طبق قانون شوراها مسئول اداره شهر قزوین است.[۲۰] مهم‌ترین وظایف شورا انتخاب شهردار به مدت چهار سال، نظارت بر عملکرد شهرداری و در صورت لزوم برکناری شهردار، تصویب طرح‌های لازم برای رفاه بیش‌تر شهروندان و نظارت بر اجرای آن‌ها، تصویب بودجه سالانه شهرداری، تصویب اساسنامه موسسات و شرکت‌های وابسته به شهرداری هستند.[۲۱]

نخستین بلدیه یا شهرداری قزوین در سال ۱۲۹۶ تاسیس گردید. شهرداری قزوین مانند دیگر شهرداری‌های ایران سازمانی غیردولتی است و برگرده آن اداره شهر قزوین می‌باشد. نخستین شهردار شهر قزوین میرزا حسین صالحی شهیدی و پس از او میرزا حسن شیخ الاسلام به منسب شهرداری انتخاب شد که اقدامات بارهی از جمله بیرون راندن غارتگران کرد را انجام داده‌است.[۲۲]
 شهرداری قزوین

اولین بلدیه یا شهرداری قزوین در سال ۱۲۹۶ تاسیس گردید. شهرداری قزوین مانند دیگر شهرداری‌های ایران سازمانی غیردولتی است و وظیفه آن اداره شهر قزوین می‌باشد. اولین شهردار شهر قزوین میرزا حسین صالحی شهیدی و پس از او میرزا حسن شیخ الاسلام به منسب شهرداری انتخاب شد که اقدامات مناسبی از جمله بیرون راندن غارتگران کرد را انجام داده‌است.[۲۳]

با انتخاب خواجه نوری به عنوان فرماندار قزوین در سال ۱۲۹۸ هجری شمسی، سید کاظم سرکشیک زاده به قزوین فرا خوانده می‌شود و کار سازمان دهی بلدیه قزوین به او واگذار می‌گردد، وی سازمان مرتبی را با شعبه‌هایی چند و تعیین بودجه مشخص برای بلدیه قزوین ایجاد می‌کند. از آنجا که بلدیه آن روز جز دریافت عوارض دروازه‌ها (نواقلی) محل درآمد دیگری نداشت فقط می‌توانست حقوق کارمندان خود را تامین کند و اقدامی در زمینه آبادانی و پاکیزگی شهر انجام نمی‌دادند.

پس از به سلطنت رسیدن رضا شاه و برگزیده شدن بوذر جمهری به سمت کفالت شهرداری تهران وانجام فعالیتهای گسترده در سطح شهر تهران، شرایط بد شهر قزوین در آن زمان که با تهران فاصله اندکی داشت بیشتر به چشم می‌آید و از این رو روزنامه‌های محلی و شخصیت‌های موثر شهر و وکلای برای جلب توجه دستگاه حکومت و شخص رضا شاه به مشکلات شهر قزوین و ایجاد یک بلدیه فعال دست به یک رشته فعالیتهای چشم‌گیر می‌زنند که از آن‌ها می‌توان به فوق العاده (روزنامه) رعد در قزوین به تاریخ ۲ مهر ۱۳۰۶ خورشیدی اشاره نمود. این فوق العاده به مناسبت سفر رضا شاه به همراه ولیعهد به قزوین و عبور از آن شهر انتشار یافت و وظیفه آن نقل مشکلات مردم شهر قزوین بوده‌است.[۲۴]

آخرین شهردار قزوین محمود کمالی بود که طی استعفاء وی هم اکنون مسعود نصرتی به جای او شهردار قزوین می‌باشد.[۲۵]
 استانداری قزوین

استانداری استان قزوین از سه حوزه معاونت برنامه ریزی اداری و مالی، امور عمرانی و امور سیاسی و امنیتی که در جهت کنترل، نظارت، هماهنگی و رفع اختلافات ارگانهای دولتی ایفای نقش می‌کنند، تشکیل شده‌است. همچنین استانداری به عنوان یک نهاد نظارتی سطح بالا وظیفه رسیدگی به شکایات و نیز پاسخگویی به مردم در زمینه تخلفات واحدهای ذیربط را برعهده دارد. این نهاد به عنوان نماینده وزارت کشور نقش بسیار مهمی در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی و به عنوان نماینده دولت نقش مهمی در زمینه اقتصادی و عمرانی را در استان بر عهده دارد.هم اکنون احمد عجم استاندار این استان است.[۲۶]
مردم
 زبان

زبان رایج مردم شهر قزوین فارسی می‌باشد.[۱][۲][۲۷]. در سفرنامه ادوارد براون به نام "یک سال در میان ایرانیان"(1887-1888) زبان غالب مردم قزوین نیز فارسی ذکر شده‌است. [۲۸]

مردم قزوین در گفتگوهای ساده با گویش ویژه قزوینی سخن می‌گویند که مبنی بر گشایشه گرایی در انتهای الفاظ است و دربسیاری ازواژگان, گفتار بمانند نوشتار روی می‌گیرد.در واقع گویش مردم این شهر گونه‌ای از پارسی اصیل و باستانی ایران است و معمولاً بدون شکستن الفاظ.
 جامه

مردم قزوین در گذشته بر اساس موقعیت اجتماعی خود پوشش متفاوتی داشته‌اند اما امروزه زنان و مردان قزوینی دیگر به ندرت از پوشاک و لباس‌های رسمی و سنتی خود استفاده می‌کنند، لباس‌های رسمی قزوینیان در گذشته بدین شرح بوده‌است:

    مردان

برای متمایز بودن افراد اعیان از قشر کم در آمد، کلاه‌های متفاوتی بر سر می‌گذاشتند، پیراهن‌ها معمولاً به رنگ سفید و ساده و دکمه یقه آن بر شانه چپ بسته می‌شد و در میان سینه چپ، از شانه تا زیر سینه، چاکی داشت. پس از آن پیراهن‌هایی با یقه‌های بلند به نام یقه «قزاقی» متداول شد و سپس یقه «ملایی» جای آن را گرفت. دیگر تن پوش مردان قزوینی «ارخالق» نام داشت که ارخالق پیراهن جلو باز بسیار بلندی بود که تا انتهای پا می‌رسید و در ناحیه کمرتنگ و دامن آن بسیار گشاد بود و در دو پهلو، دو چاک بلند تا کمر داشت.

همچنین شلوار قشر کم در آمد از جنس کرباس و به رنگ آبی یا مشکی بوده‌است که کمر آن‌ها با نخ‌های پنبه‌ای سفت می‌شده و بلند و گشاد بوده‌اند، ولی افراد ثروتمند از شلوارهای دکمه دار استفاده می‌کردند. پاپوش مردان قزوین گیوه‌های به نام جوراب و آجیده بوده‌است ولی افراد اعیان از گیوه‌های مرغوب و بهتری به نام ملکی استفاده می‌کردند.

    زنان

زنان قزوینی زیر پیراهن خود شلیته می‌پوشیدند. به طوری که شلیته به اندازه یک وجب و یا حتی کمتر از دامن آن‌ها بیرون می‌آمد. جنس پارچه آن اغلب ململ، چیت و کرباس بود و به شکل‌ها و رنگ‌های گوناگونی ساخته می‌شد. جوانان اغلب روی شلیته‌های خود را با نخ‌های رنگی گلدوزی می‌کردند. شلیته گلدار جوانان دارای سجاف پهن بود. برخی دیگر از شلیته‌ها به جای سجاف لیفه داشت. شلیته لیفه دار از پارچه ضخیم و سنگین مانند مخمل، ترمه، تافنه ابریشمی و.. ساخته می‌شد. معمولاً قسمت پایین شلیته را با دست دوخته و آن را به حالت تزیینی در می‌آوردند که به آن دالبر و دندان موشی می‌گفتند.

در حدود صد سال پیش در زنان اعیان از یل یا نیم تنه قزوینی استفاده می‌کردند که از پارچه ترمه با آستری از پارچه تافته کرم رنگ تهیه می‌شد. در قسمت جلوی آن، هجده دکمه فلزی پی در پی می‌دوختند.زنان در زیر شلیته‌های خود شلوارهای مشکی می‌پوشیدند، دمپای این شلوارها تنگ و بالای آن گشاد بود و آن‌ها را با بند تنبان می‌بستند.

پاپوش زنان نیز بر اساس وضعیت مالی انواع مختلفی داشته‌است.اصولا اقشار کم در آمد از گیوه‌های ظریف استفاده می‌کردند و زنان اعیان نیز از کفش‌های چرمی مدل روز استفاده می‌کردند.[۲۹]
 خوراک‌ها

از خوراک‌های جایی و ویژه قزوین می‌توان از قیمه نسا، شیرین پلو و دیماج ... نام برد. همچنین از شیرینی‌ها می‌توان به پادرازی، انواع باقلوا، نان برنجی و... اشاره کرد.
 آیین‌ها

از آیین‌ها و جشن‌های ایرانی و رایج درگستره جشن نوروز، نوروز خوانی، چهارشنبه سوری، سیزده بدر، جشن انار، جشن فندق، جشن تیرگان، پنجاه بدر، کوسه گلین، چمچه خاتون و ... را نام برد. همچنین بازی‌های «چوب جنگ» ، «کشتی پهلو به پهلو» و «الک دولک» از بازی‌های مرسومگستره به شمار می‌روند. وبازی کله کله که یک بازی جایی در رودبار شهرستان می‌باشد ودر روز سیزده بدر بازی می‌کنند
 فرهنگ و هنر

از هنرهای سنتی و صنایع دستی این سرزمین می‌توان در ابتدا به خوشنویسی- که هنرمندان برجسته‌ای چون استاد میر عماد و استاد عماد الکتاب قزوینی را داشته‌است - و سپس به نقاشی و تذهیب، نقاشی پشت شیشه، نم نم دوزی، گلابتون دوزی، پن بافی (نوار بافی)، فرش بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، گیوه دوزی، آینه سازی، قفل سازی، و منبت کاری اشاره نمود. همچنین در موسیقی، این شهر نوابغی همچون ابوالحسن اقبال آذر، عارف قزوینی، قمرالملوک وزیری و را به دیار ایران زمین هدیه کرده‌است.
فرهنگسراها

فرهنگسرا ی شهید رجایی با مساحتی در حدود ۱۰٫۰۰۰ متر مربع در سال ۱۳۷۹ در جنوب شهرستان قزوین احداث شد. مهمترین فعالیت‌های این مجتمع عبارتند از: آموزش علوم قرآنی، هنرهای سنتی، رایانه، زبان‌های خارجی، هنرهای تجسمی، تئاتر و همچنین تشکیل کلاس‌های فوق برنامه جهت اوقات فراقت.

مجتمع فرهنگی هنری ارشاد با هدف آموزش انواع رشته‌های هنری در زمینه‌های سینما، تئاتر، موسیقی، خوشنویسی، نقاشی، گرافیک و برگزاری انواع اجتماعات (کنسرت‌های) موسیقی، نمایشگاه‌های عکس، ساخت فیلم توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی احداث شده‌است.[۳۰] فرهنگسرای هشت بهشت در دست احداث
 کتابخانه‌ها

نسکخانه امام خمینی:' این نسکخانه دارای ۱۸٫۰۰۰ جلد نسک است و در شهریور ماه سال ۱۳۷۸ ساخته شد. همچنین این نسکخانه دارای سالن انتظار و سالن اجتماعات و بخشی با نام تازه‌های نسک است که درآن جدیدترین نسکهای چاپ شده به مدت دو هفته در معرض دید علاقمندان قرار می‌گیرد.

نسکخانه عارف قزوینی:' این نسکخانه در سال ۱۳۵۶ تاسیس شد و بیش از ۲۱٫۰۰۰ هزار جلد نسک در موضوعات و عننخستن مختلف داراست و علاوه بر نسکخانه دارای سالن اجتماعات و نگارخانه‌ای به همین نام نیز هست.

'نسکخانه علامه رفیع:کهنترین نسکخانه قزوین می‌باشد که در سا ۱۳۴۲ بنا شده و به نام نسکخانه مادر و مرجع دیگر نسکخانه‌های شهر شامل ۴۲٫۰۰۰ جلد نسک است. [۳۱]
 اقتصاد

قزوین به علت داشتن شهرهای صنعتی متعدد از جمله شهر صنعتی البرز، شهرک صنعتی لیا، شهرک صنعتی کاسپین، شهرک صنعتی حیدریه، شهرک صنعتی آراسنج، شهرک صنعتی خرمدشت، شهرک صنعتی آبیک، شهرک صنعتی سنگ و شهرک صنعتی آلومینیوم و نواحی صنعتی آوج و دانسفهان دارای اقتصاد و صنعتی پویا در کشور می‌باشد.
 آموزش
دانشگاه‌ها
پرونده:Azad university of qazvin.jpg
ورودی اصلی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین

دانشگاه‌های قزوین جزو دانشگاه‌های نمونه ایران می‌باشند و از آن‌ها می‌توان به دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، دانشگاه آزاد قزوین، دانشگاه آزاد تاکستان، دانشگاه پیام نور قزوین، مرکز آموزش علمی و کاربردی علوم و فنون قزوین، دانشگاه تربیت معلم قزوین، دانشگاه کار البرز اشاره نمود.
 سطح سواد

استان قزوین در بین ۳۰ استان کشور از نظر سطح سواد در رتبه چهارم قرار دارد. و دراین استان شهر قزوین با داشتن بیشترین جمعیت، بیشترین میزان با سوادی را در خود جای داده است
 حمل و نقل

استان قزوین به علت قرار گرفتن در سر راه ارتباطی استانهای شمالی، غربی با تهران و سایر استانهااهمیت ویژه‌ای در حمل و نقل کشور دارد. همچنین در صد بالایی از محورهای این استان به صورت آزاد راه و بزرگراه می‌باشد.
 فرودگاه

شهر قزوین دارای یک فرودگاه مخصوص هواپیماهای سبک و سمپاشی می‌باشد.
 راه آهن

این استان در مسیر راه آهن تهران به شمال غرب کشور قرار گرفته‌است و در شهرهای قزوین و تاکستان دارای ایستگاه راه آهن می‌باشد.همچنین راه آهن قزوین-رشت-آستارا نیز در دست احداث است که این خط آهن ایران را به کشورهای نواحی قفقاز و روسیه متصل می گرداند.
 اتوبوس و مینی‌بوس

سازمان اتوبوسرانی قزوین دارای سه بخش کلی سیستم اداری، توقفگاه و تعمیرگاه واقع در چهارراه ولیعصر و توقفگاه شهید رجایی است و روزانه ۱۶۵ هزار نفر توسط اتوبوس‌ها و ۱۳۰ هزار نفر توسط مینی بوس‌های این سازمان در سطح شهر قزوین و حومه جابجا می‌شوند. همچنین در حال حاضر ۲۰ خط اتوبوس تحت پوشش سازمان اتوبوسرانی قزوین مشغول ارائه خدمات هستند که از این تعداد، ۱۵ خط درون شهری و ۵ خط نیز از مبدا شهر قزوین به شهرهای محمدیه، صنعتی و الوند، اقبالیه، محمود آباد، چوبیندر رفت و آمد می‌کنند. سازمان اتوبوسرانی قزوین در بحث بهره وری و فنی، استفاده بهینه و کامل از اتوبوس‌ها و امکانات، برنامه ریزی و ارائه خدمات مطلوب به شهروندان در سال ۱۳۷۹ و سال ۱۳۸۷ مقام اول را در کشور توانسته کسب کند.[